Historia

Pustelnia franciszkańska Prowincji Gdańskiej mieści się na Świętej Górze Polanowskiej (wys. 158 m n.p.m., ok. 3 km od Polanowa), w miejscu, w którym kult rozwijał się już w czasach pogańskich.

W połowie XII w., za sprawą pomorskiego misjonarza św. Ottona z Bambergu, na szczycie góry, w miejscu dotychczasowej tzw. kontyny pogańskiej, stanęła drewniana kaplica pw. Najświętszej Maryi Panny z malowanym wizerunkiem Patronki.  Nowa świątynia przejęła funkcję kościoła parafialnego dla okolicy oraz powstałego w okresie XIII-XIV w. miasta Polanowa. Pod koniec XIII w., za sprawą ówczesnego właściciela Polanowa, Piotra Święcy, drewniana kaplica została zastąpiona murowaną, do której w 1295 r. przeniesiono stary wizerunek Matki Bożej.

W 1321 r. kaplica na Świętej Górze stała się własnością cystersów pelplińskich. Niebawem miejsce zasłynęło cudami. Biskupi kamieńscy formalnie uznali je jako kolejne sanktuarium diecezji, obok dwóch innych, znajdujących się na Górach Chełmskiej i Rowokół. Z przekazów historycznych wiadomo o kosztownych wotach przynoszonych do świątyni, wśród których była figura dwunastu apostołów wykonana z czystego złota. W źródłach jest też mowa o tym, że w 1435 i 1485 r. na Świętą Górę wyruszyły pielgrzymki, których celem było uzyskanie odpuszczenia grzechów za zabójstwa. Drzwi do kaplicy stały zawsze otworem, skąd wzięło się pomorskie powiedzenie: „masz gębę stale otwartą jak drzwi w polanowskim kościele”. Wokół kaplicy znajdował się cmentarz, na którym chowano możnych z okolic Polanowa.

Po reformacji kaplica polanowska przez pewien czas była jeszcze otwarta, pozostając jedynym miejsce kultu katolickiego dla okolicznej ludności. Około 1544 r. również polanowskie sanktuarium zostało jednak zlikwidowane, kaplica zburzona, a mnisi wypędzeni. Mieszkańcy Polanowa, mając w pamięci cuda, które dokonywały się w tym miejscu, zabierali jednak potajemnie gruzy z kaplicy oraz wodę ze źródła. Kamienie i cegły ze Świętej Góry były przekazywane w polanowskich rodzinach z pokolenia na pokolenie.

W latach 70-tych XX w. nastąpiło przebudzenie tradycji pielgrzymowania na Świętą Górę Polanowską. W rezultacie, w 1991 r., biskup koszalińsko-kołobrzeski Ignacy Jeż wyraził życzenie, by franciszkanie zajęli się przywróceniem w tym miejscu kultu maryjnego. Tak się też stało. Kamień węgielny pod budowę obecnej kaplicy na szczycie Świętej Góry został poświęcony przez Jana Pawła II 6 czerwca 1999 r. w Pelplinie. W latach 2003-2004 obok fundamentów dawnego kościoła franciszkanie zbudowali kaplicę i pustelnię pod wezwaniem Matki Bożej Bramy Niebios. Obecność franciszkanów na świętej Górze Polanowskiej sięga roku 2002, kiedy to wmurowany został kamień węgielny pod przyszłą budowę świątyni.

Maryjo – Bramo Niebieska
tak jak kiedyś cudownie otwierałaś pielgrzymom drzwi swego sanktuarium,
teraz otwieraj nam grzesznym bramy niebios.